روز دوشنبه دوم اسفند ماه 1395 برای دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی و دانشجویان ادبیات کودک دانشگاه شیراز روزی پرشور و به‌یادماندنی بود. این دانشجویان که همراه با دانشجویان واحد بین‌الملل دانشگاه شیراز و دانشجویان بخش ادبیات انگلیسی دو روز شنبه و یکشنبه را به تماشای فیلمهای کودک و نوجوان عباس کیارستمی نشسته بودند در روز دوشنبه در سمیناری شرکت کردند که به نام "عباس کیارستمی: سینما و ادبیات کودک و نوجوان" آراسته بود. این سمینار به پیشنهاد مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز و به همت این مرکز و دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز، معاونت فرهنگی‌اجتماعی دانشگاه شیراز، پردیس بین‌الملل دانشگاه شیراز، انجمن فلسفه تعلیم و تربیت شاخه فارس، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فارس و مجله نارنج برگزار شد.

سمینار با چهار سخنرانی مقدماتی از سوی حامیان آن آغاز شد و با پنج سخنرانی تخصصی ادامه یافت. در آغاز پس از تلاوت قرآن و پخش سرود جمهوری اسلامی، دکتر علیرضا انوشیروانی دبیر علمی سمینار پس از خوش­آمدگویی به حاضران در ارتباط با هنر کیارستمی سخن گفت. او حرکت بین تخیل و واقعیت؛ استفاده از طنز، تنهایی و تأکید بر عقل را از ویژگی­های آثار کیارستمی دانست. به باور دکتر انوشیروانی فیلم­های کیارستمی در عین سادگی ظاهر، از ژرفا برخوردارند و از نظر نشانه­ شناسی قابل مقایسه با ادبیات جهان و مناسب جهت انجام تحقیقهای تطبیقی هستند.

دکتر مسعود حسین­چاری معاونت فرهنگی­اجتماعی دانشگاه شیراز نیز پس از خوش­آمدگویی و تشکر از دست اندرکاران، دغدغه­ی کیارستمی را ترسیم نقشی در ذهن و ضمیر انسان­ها در کودکی دانست که به سادگی پاک نشود. هم­چنین او عنوان کرد کیارستمی زندگی انسانها را بسیار طبیعی ترسیم کرده است.

در ادامه دکتر بابک شمشیری ریاست دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز با ابراز خوشحالی از میزبان بودن این دانشکده پیوند بین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی را مورد توجه قرار داد و تأکید کرد که کانون در سالهای آغازین تأسیس، شماری از برجسته‌ترین نویسندگان، تصویرگران و کارگردانان کشور را برای آفرینش آثاری درخور برای مخاطبان کمسال دعوت کرد که حاصل آن آثار بسیار برجسته‌ای در هنر و ادبیات کودکان است. ناصر تقوایی، امیر نادری، بهرام بیضایی و عباس کیارستمی از جمله این فیلمسازان بودند که موفق شدند آثاری برجسته در این زمینه بیافرینند. وی تأکید کرد که آنچه عباس کیارستمی با فیلمهایش به کودکان ارائه می‌دهد معرفتی از جهان است.

پس از آن زهرا افتخاری مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فارس پس از برشماری فعالیتهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ارتباط بین دانشگاه و کانون در قالب مراکز آموزش و پژوهش کانون پرداخت. او این سمینار را بهانه­ای دانست برای اینکه کیارستمی را دوباره به نظاره بنشینیم و در نهایت صحبت خود را با این جمله به پایان برد که کیارستمی به ما آموخت که اگر نگاهمان به آسمان است حواسمان به گلهای باغچه هم باشد.

پس از پخش کلیپی از زندگینامه عباس کیارستمی دکتر امیرعلی نجومیان استاد دانشگاه شهید بهشتی سخنرانی خود را با عنوان "بوتیقای اخلاق کودکی در سینمای کیارستمی" آغاز کرد. او با تقسیم اخلاق به کلاسیک و مدرن سینمای کیارستمی را نمونه­ی زیباشناسیک اخلاق مدرن دانست. از دیدگاه دکتر نجومیان سینمای کیارستمی چرخشی از اخلاق تجویزی به اخلاق مدرن و خودسنجانه است. او هم­چنین تأکید کرد که کیارستمی کودکان را فعال، تنها و مقاوم نشان می­دهد. این کودکان در همان حال که گاه اسیر گفتمان بزرگسالان‌ می‌شوند پیوسته می­کوشند در مقابل اقتدار آنان بایستند و به این ترتیب نظام موجود آموزش و پرورش را به شدت به‌نقد می­کشند.

پس از آن دکتر جان استیونز استاد دانشگاه مکواری استرالیا در سخنرانی خود که به شکل ویدئویی ضبط شده بود و دکتر لاله آتشی، عضو مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز آن را ارائه کرد عوامل مؤثر بر جهانی نشدن سینمای کودک در کشورهای توسعه نیافته را مورد بحث قرار داد و تأکید کرد که با وجود برخورداری این فیلمها از ویژگیهای جهانی که می­تواند مورد اقبال همه کودکان جهان قرار گیرد، این فیلمها نمی­توانند چنین اقبالی را کسب کنند زیرا اقتصاد فیلم کودک و امکانات آن در اختیار غرب است و همچنین فرایند یکسویه­ی جهانی شدن (به معنای غربی شدن) چنین اجازه ای را نمی­دهد.

پس از استراحتی کوتاه و پذیرایی عباس جهانگیریان پژوهشگر فیلم کودک و نوجوان و نویسنده رمان نوجوان سخنرانی خود را با عنوان "کیارستمی؛ نمای نزدیک، نمای دور" آغاز کرد. او بیان داشت که در آثار کیارستمی ردپای ادبیات اصیل ایرانی همچون نقاشی، شعر و گرافیک مشاهده می­شود. همچنین کیارستمی را آغازگر شیوه­ای در بازی گرفتن از کودکان در سینمای ایران دانست که می­کوشد با بهره­گیری از فاصله­گذاری برشت و شیوه­ی استانیسلاوسکی در اجرا به یکانگی برسد. همچنین او فیلمهای کیارستمی را به فیلمهایی برای کودکان، فیلمهایی درباره­ی کودکان و فیلمهایی با کودکان تقسیم کرد.

سخنرانی دیگر که مقاله­ی مشترکی بود از ملیحه مصلح (دانشجوی دکتری ادبیات فارسی) و رقیه بهادری (دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات کودک) با عنوان "سادگی و ژرفا در بیان پیوند زندگی و مرگ: تحلیل فلسفی داستان زندگی پرثمر و با افتخار مداد قرمز" توسط ملیحه مصلح ارائه شد. براساس این پژوهش این داستان در فضایی کودکانه زمینه­ی رمزگشایی و تجربه­ی فکری بی­مانندی را برای کودکان درباره­ی مفهوم فلسفی زندگی، هستی، سودمندی، جاودانگی و مرگ فراهم آورده است.

آخرین سخنرانی با عنوان "تحلیل فلسفی- تربیتی فیلم خانه­ی دوست کجاست از دیدگاه اگزیستانسالیسم" از سوی جعفر باقری کارشناس ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز ارائه شد. براساس پژوهش او از میان مؤلفه­های فلسفی-تربیتی اگزیستانسیالیسم مؤلفه­های وانهادگی، مسئولیت­پذیری، اشتداد آگاهی و رابطه­ی من-تو بیشترین توجه فیلمساز را به خود کشیده است.

انجمن علمی بخش آموزش ابتدایی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز به مدیریت دکتر شهرزاد شاهسنی (دبیر اجرایی سمینار) و انجمن علمی بخش زبانهای خارجی به مدیریت دکتر لاله آتشی نقشی فعال در برگزاری این سمینار داشتند.

 

 

00:14 -چهارشنبه ۱۳۹۵/12/25